کد مطلب:22256 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:54

گنجینه پرسمان » اخلاق و عرفان

زيارت اهل قبور چه آثار دنيوي و اخروي دارد؟

بر اساس آيات و روايات، ارتباط خاصي ميان قبر برزخي و قبر خاكي، يعني بين روح انسان در برزخ و بدن مادي او در قبر خاكي وجود دارد. اين ارتباط، در اصل از ارتباط روح و بدن مادي كه در طول زندگي دنيوي با يكديگر يك نوع اتحاد داشته اند، سرچشمه مي گيرد كه با قطع تعلق روح از بدن پس از مرگ به كلي از ميان نمي رود، بلكه يك نوع ارتباط در حدّ پايين تري ميان روح برزخي و بدن مادي و خاكي وجود دارد، البته نه در حد و اندازه اي كه در زندگي دنيوي و در دوران تعلق روح به بدن وجود داشت و نه با آن كيفيت و كميت، بلكه در ميزاني ضعيف تر و با كم و كيفي ديگر. از همين رو، قبر خاكي با قبر و عالم برزخي روح ارتباطي دارد كه نقاط ديگر اين ارتباط را ندارند، و به همين جهت است كه علي رغم حضور روح در عالمي فوق ماده، زمان و مكان [برزخ ] توجه خاصي به بدن مادي و نقطه اي كه بدن خاكي در آن است، دارد و بر اساس همين ارتباط ميان قبر خاكي و قبر برزخي است كه دستورات و احكام خاصي در باب قبر، تشييع جنازه، كفن، دفن، حرمت قبر، استحباب زيارت قبور، دعا، طلب رحمت و مغفرت بر سر قبور و نظاير آنها در شريعت اسلامي وجود دارد. اين ارتباط روح با قبر خاكي موجب مي شود كه بتوان از اين طريق بهتر با روح رابطه برقرار و به او توجه كرده و نيز توجه او را جلب كرد، بدين جهت در روايات تأكيد فراواني بر زيارت قبور، دعا، طلب رحمت و مغفرت و تلاوت قرآن كريم بر سر قبرها شده است، هر چند اين آداب در هر جايي براي مردگان خوب است، ولي به دليل ارتباط قبر برزخي با قبر خاكي بر انجام اين آداب بر سر قبرها تأكيد بيشتري شده و از استحباب بيشتري برخوردار است. از طرفي ارواح نيز بر اساس اين ارتباط با بدن مادي و قبر خود از حضور مؤمنان مسرور و مبتهج مي شوند. امام صادق(ع) مي فرمايد: «قسم به خداي متعال، مردگان رفتن شما را [بر سر قبورشان ] مي دانند و با حضور شما مسرور مي شوند و با شما اُنس مي گيرند و بهره مند مي شوند»، {V(وسائل الشيعه، ج 2، ص 878 و نيز در اين باب نگا: عروج روح، استاد محمد شجاعي، مقدمه و تدوين محمدرضا كاشفي، تهران، كانون انديشه جوان، چاپ اوّل، 1379 ش، ص 71 - 76)V}. امّا مهم ترين اثر دنيوي زيارت اهل قبور براي انسان، تذكر مرگ و يادآوري اين رخداد مهمّ است و اين خود، موجب باز داشتن انسان از بازي هاي دنيوي، {V(نگا: نهج البلاغة، ترجمه دكتر سيد جعفر شهيدي، خطبه 84، ص 66)V}، مانع انجام كارهاي زشت و ناروا، {V(همان خطبه 99، ص 92)V} باعث انجام اعمال و كردار نيك، {V(همان، كلمات قصار، 31، ص 364)V} سبب بي رغبتي و كم خشنودي از دنيا، {V(همان، كلمات قصار 349، ص 423)V} و زمينه ساز عبرت آموزي است، {V(همان، خطبه 221، ص 252)V}. {Sرو به گورستان دمي خامش نشين # آن خموشان سخن گو را ببين S} {Sليك اگر يك رنگ بيني خاكشان # نيست يكسان حالت چالاكشان S} {Sشحم و لحم زندگان يكسان بود# آن يكي غمگين، دگر شادان بودS} {Sتو چه داني تا ننوشي قالشان # ز آنكه پنهان است بر تو حالشان S} {Sبشنوي از قال هاي و هوي را# كي ببيني حالت صد توي راS} {V(مثنوي/3/4764 - 4768)V}